List Ministra Generalnego
do Sióstr Klarysek Kapucynek
| Prot. N. 00804/19 |
Rzym, 17 września 2019 Święto Stygmatów św. Franciszka |
Kochane Siostry,
niech Pan obdarzy was pokojem!
W 2017 roku Br. Mauro Jöhri wystosował List zatytułowany „Dwa oblicza tego samego charyzmatu”1. Dzisiaj pragnę powrócić do tamtego listu i zaprosić was do podjęcia nowych kroków na drodze komunii i uczestnictwa we wspólnej rewizji waszych Konstytucji.
Cenny dar, jaki uczynił wam Papież Franciszek poprzez Konstytucję Apostolską „Vultum Dei Quaerere” oraz normy dotyczące jej zastosowania zawarte w Instrukcji Kongregacji Życia Konsekrowanego „Cor Orans”, zapoczątkowały wśród was bardzo piękny ruch refleksji i wymiany myśli. Dodaje również otuchy świadomość, jak bardzo zaangażowałyście się w ten proces w następstwie Międzynarodowego Spotkania Kapucynek, które odbyło się w Meksyku w 2016 roku, wraz z echem, jakie wzbudziły propozycje międzynarodowej komisji sióstr dotyczące fazy przygotowawczej rewizji tekstu Konstytucji. Dzięki twórczym metodom, pomimo dzielących was różnic i konieczności przystosowań, byłyście w stanie opracować tematy zaproponowane w zakresie formacji permanentnej jako wprowadzenie do właściwej rewizji tekstu.
Należy także wspomnieć o tym, że nie chodzi o „reformę” Konstytucji, lecz o ich „rewizję”; oznacza to, że aktualny posoborowy tekst pozostanie w gruncie rzeczy niezmieniony co do struktury i własnej tożsamości, i jako wciąż ważny będzie stanowił źródło inspiracji, jednakże wprowadzone zostaną do niego akcenty teologiczne i zmiany kanoniczne pochodzące z nowych dokumentów kościelnych dla sióstr kontemplacyjnych i podkreśli się elementy, które uzyskały największą zgodę osiągniętą w procesie przeprowadzonej pośród was konsultacji.
Znaczenie Konstytucji: tożsamość, aktualizacja, komunia
Konstytucje stanowią fundamentalny kodeks mający na celu lepszą ochronę własnego powołania i tożsamości instytutów2. Mają służyć pomocą w zachowywaniu Reguły zgodnie z intencją św. Klary i wskazaniami Kościoła, dostosowując i uzupełniając przepisy w różnych warunkach życia. Konstytucje te „skuteczniej pomagają wam głębiej wniknąć w ducha waszych Założycieli Franciszka i Klary oraz waszego Zakonu3.
Jednak, oprócz nakreślenia tożsamości, Konstytucje wskazują kryteria i odpowiedni sposób wprowadzenia w życie ideałów w warunkach naszego czasu i w różnorodnych kontekstach. Faktycznie, w Konstytucjach „wciąż aktualna jest ta sama duchowość Zakonu Sióstr Ubogich, dostosowana do obecnych warunków”4. Są stałą zachętą i pewnym przewodnikiem do nieustannej odnowy sióstr i wspólnot5.
Konstytucje stanowią jednoznaczny i konkretny projekt komunii pomiędzy siostrami na całym świecie, żyjącymi w różnych kontekstach kulturowych, przyczyniając się do jedności i spójności Zakonu, ponieważ są „doskonałym środkiem utrzymania duchowej jedności między klasztorami, które w tylu i tak różnych krajach chcą zachować Regułę”6.
W procesie rewizji konstytucyjnego tekstu pożyteczne okaże się nie zapominanie o tym potrójnym celu, który stanowi jego najgłębsze znaczenie: Konstytucje są tekstem mającym na celu ochronę tożsamości, sprzyjanie odpowiedniemu wprowadzeniu w życie ideału oraz środkiem w zachowaniu jedności pośród różnorodności.
Drugi etap: rewizja respektująca tekst i jego ubogacenie
W zgodności z projektem zatwierdzonym na Międzynarodowym Spotkaniu w roku 2016, starano się opracować itinerarium rewitalizacji sposobu życia charyzmatem. Dlatego też pierwszy etap został w dużej części poświęcony refleksji i dialogowi na temat różnorodnych punktów waszego życia jako sióstr Klarysek Kapucynek – punktów, które na podstawie doświadczenia domagają się nowych sformułowań. Etap ten, rozpoczęty w październiku 2017 roku i mający się zakończyć w październiku 2019, miał na celu zmobilizowanie sióstr do szeroko zakrojonej refleksji według metod, które Federacje uznały za najbardziej odpowiednie. W ten sposób, dzięki wkładowi i refleksji wielu sióstr, zgromadzony został bogaty materiał, który posłuży w realizacji kolejnego etapu.
Drugi etap będzie polegał właśnie na rewizji konstytucyjnego tekstu, mającej na celu przedstawienie propozycji zmian opierającej się na dwóch głównych postawach. Po pierwsze, chodzić będzie o respektowanie aktualnego tekstu w jego podstawowej strukturze, ponieważ każde zdanie i każde słowo mają za sobą jakąś konkretną wartość, refleksję i historię. Po drugie, chodzi o ubogacenie tekstu, biorąc pod uwagę przede wszystkim nowe dokumenty Kościoła, które trzeba będzie włączyć w tekst tak, aby nie zniszczyć jego wewnętrznej i strukturalnej harmonii. Nie chodzi o prostą adaptację tekstu do nowych przepisów kanonicznych; proponuje się rewizję właściwie umotywowaną i pogłębioną, pełną szacunku dla tekstu i ubogacającą go.
Jak łatwo można zrozumieć, nie będzie to zadanie proste. To dlatego siostrom należącym do Międzynarodowej Komisji, a reprezentującym regiony i Federacje całego Zakonu, będzie towarzyszyła grupa ekspertów, którzy posłużą im radą i kierownictwem w różnych specyficznych dziedzinach. Komisja sióstr, wspólnie z towarzyszącymi im ekspertami, będzie pracować nad udoskonaleniem propozycji zmian, starając się pozyskać jak najszerszą zgodę i opierając je zarówno na dokumentach jak i na refleksji sióstr. W ten sposób dojdzie się do sformułowania propozycji rewizji poszczególnych rozdziałów Konstytucji w sposób jak najbardziej wyważony i udokumentowany – propozycji, które następnie zostaną rozesłane do wszystkich klasztorów, aby mogły być odpowiednio przestudiowane.
Każda Federacja lub Stowarzyszenie będą miały prawo wysłania do Komisji Międzynarodowej swojej przedstawicielki w celu ułatwienia komunikacji i zdynamizowania prac. Jest rzeczą jasną, że te Federacje, które postanowią pracować razem, zwłaszcza należące do tego samego kraju lub regionu, będą mogły za wspólną zgodą wysłać jedną siostrę.
A oto bracia specjaliści, których wyznaczyłem do towarzyszenia pracom na tym etapie i którzy w duchu braterskim będą współpracować z siostrami Komisji:
- Francesco Neri,
- Bernardo Nestor Molina,
- José Angel Torres Rivera.
Itinerarium synodalne
Praca nad rewizją Konstytucji jest doskonałym sposobem doświadczenia konstytutywnej „synodalności” Kościoła7. Słowo „synod” etymologicznie oznacza „wspólną drogę”, „wspólnie odbywaną podróż”, a w tradycji odnosi się do drogi odbywanej wspólnie przez członków Ludu Bożego. Od pierwszych wieków słowem tym określano przede wszystkim zgromadzenia zwoływane na różnych poziomach (diecezjalnym, prowincjalnym lub regionalnym, patriarchalnym i powszechnym) dla rozeznawania, w świetle Słowa Bożego i wsłuchując się w głos Ducha Świętego, wynikających od czasu do czasu kwestii doktrynalnych, liturgicznych, kanonicznych i duszpasterskich. Niedawno Papież Franciszek powiedział, że „droga synodalności jest drogą, której Bóg oczekuje od Kościoła trzeciego tysiąclecia”8, ponieważ „kroczenie razem jest konstytutywną drogą Kościoła; jest cyfrą, która pozwala nam na interpretację rzeczywistości oczami i sercem Boga, warunkiem naśladowania Pana Jezusa i bycia sługami życia w tych zranionych czasach. Synodalny rytm i oddech objawiają to, kim jesteśmy oraz dynamizm komunii, który ożywia nasze decyzje”9.
Droga, którą przebywacie dokonując rewizji waszego fundamentalnego tekstu, pełna radości i nadziei, chociaż nie pozbawiona trudności, winna być ożywiana głęboką duchowością komunii i naznaczona szczególnym stylem kontemplacyjnym. To droga spotykania się Wspólnot, Federacji, Międzynarodowej Komisji itd. …, odbywana zawsze w klimacie modlitwy, refleksji i wewnętrznego rozeznania, ponieważ tylko w ten sposób może się ona stać źródłem prawdziwej odnowy.
Komunia, na pierwszym miejscu, jest spotkaniem z Bogiem Trójcą, tajemnicą komunii. Dlatego nie chodzi o mnożenie spotkań z uszczerbkiem dla życia modlitwy, lecz o ułatwienie tworzenia znaczących przestrzeni na różnych poziomach, motywowanych duchowo, dobrze przygotowanych i wybranych, bez narażania na szwank rytmu życia modlitwy każdej pojedynczej wspólnoty.
W efekcie kompleksowej lektury Konstytucji „Vultum Dei Quaerere” szybko wychodzą na pierwszy plan dwa elementy, które powracają wielokrotnie jak refren: rozeznanie i dialog, na tle życia poświęconego modlitwie kontemplacyjnej. Zachęcam was do kontynuacji tej „synodalnej” drogi, którą przemierza cały Kościół, wprowadzając w życie rozeznanie i dialog charakteryzujące się głęboką mądrością osób poświęcających wiele czasu na to, aby pozwolić się dotknąć tajemnicy Boga.
Zwołanie
Biorąc pod uwagę to wszystko o czym powyżej, zwołuję delegatki Federacji tworzące Międzynarodową Komisję rewizji Konstytucji, wraz z mianowanymi doradcami, na spotkanie w Rzymie w pierwszych miesiącach roku 2020, aby rozpocząć pracę nad drugim etapem wspomnianego procesu, tak aby bez pośpiechu – lecz także bez zwłoki – kontynuować tę przebogatą wspólną drogę.
Zapraszam również siostry Klaryski Kapucynki, żyjące w przeróżnych rzeczywistościach i sytuacjach, w swych kontekstach i kulturach, do oczekiwania od Komisji wskazań co do podejmowania nowych kroków w zakresie komunii, oraz do przyjęcia łaski, którą przyniesie rewizja tekstu określającego waszą tożsamość, aktualizującego sposób jej przeżywania i jednoczącego w tym samym duchu klasztory całego świata.
Niech święta Klara wstawia się za wami, aby “sam Pan, który dał dobry początek, dawał wzrost i wytrwanie do końca”10.
Z braterskim pozdrowieniem,
br. Roberto Genuin
Minister Generalny OFMCap
1 List okólny do Klarysek Kapucynek (Prot. n. 00268/17), 25 marca 2017.
2 Kodeks Prawa Kanonicznego 587, § 1.
3 Konstytucje Mniszek Klarysek Kapucynek, n. 5.
4 Konstytucje Mniszek Klarysek Kapucynek, n. 221.
5 Por. Konstytucje Mniszek Klarysek Kapucynek, n. 226.
6 Konstytucje Mniszek Klarysek Kapucynek, n. 221.
7 Por. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Synodalność w życiu i misji Kościoła, 2 marca 2018.
8 Papież Franciszek, Przemówienie z okazji Wspomnienia 50-tej rocznicy Ustanowienia Synodu Biskupów, 17 października 2015, AAS 107 (2015) 1139.
9 Papież Franciszek, Przemówienie na rozpoczęcie 70-ego Zgromadzenia Konferencji Biskupów Włoskich, 22 maja 2017.
10 Święta Klara z Asyżu, Testament.
Treść komunikatu oraz grafika za: ofmcap.org
Biuro Prasowe Kapucynów - Prowincja Krakowska