Konstytucja Apostolska papieża Franciszka Vultum Dei Quaerere dla żeńskiego życia kontemplacyjnego przedstawia „rozeznanie”, jako nić przewodnią refleksji (…). Rozeznanie jawi się jako przekrojowy temat w całym dokumencie i w pewnym sensie, jako klucz do jego lektury. Sama koncepcja życia kontemplacyjnego opiera się na relacji do rozeznawania, jako służby całemu Kościołowi. Ojciec Święty zaprasza każdą siostrę i wspólnotę do „rozważenia i rozeznania” na temat dwunastu szczegółowych tematów.
Przy różnych okazjach proponuje się i wskazuje, aby odbyło się rozeznawanie wspólnoty, które doprowadzi do opracowania Projektu życia wspólnotowego.
Ale czym jest Projekt życia wspólnotowego? Jaki może być z niego pożytek? Czy nie wystarczy zachowywanie Konstytucji i Reguły?
Jest wiele klasztorów, w których już używa się tego sposobu planowania życia wspólnotowego (PŻW) na różne sposoby. Inne klasztory jednak nie są przyzwyczajone do tej praktyki i mogą nawet odczuwać ją jako bardzo dziwną.
PŻW jest narzędziem pomocnym, aby realizować rozeznawanie wspólnotowe oraz proponować konieczne środki dla grupy tak, aby iść na przód w uzgodnionym kierunku. Jest to również pomocny sposób rozeznawania duchowego, które nie polega jedynie na sformułowaniu dobrych chęci i wezwania do poszczególnych sumień. Stara się natomiast „wcielić” w sposób konkretny zasady i ideały, już sformułowane w regule i Konstytucjach, biorąc pod uwagę ograniczenia historii i przestrzeni konkretnej wspólnoty zakonnej.
PŻW jest narzędziem ludzkim i duchowym, który sprzyja zrozumieniu życia i rzeczywistości w kontekście całego procesu wzrostu, który zawiera w sobie dynamiki postępów i porażek, możliwości i oporów, wierności temu, co fundamentalne i przystosowania do zmian.
Aby dobrze zrealizować PŻW, trzy podstawowe etapy powinny zostać przebyte i scharakteryzowane, poprzez rozeznanie każdego z nich. Chodzi o ocenę, inspirację oraz planowanie.
- Rozeznawanie w fazie oceny: moment przyjrzenia się rzeczywistości oczami wiary, uznania działania Boga w darach i możliwościach wspólnoty, przede wszystkim w dokonanych postępach, biorąc również pod uwagę opory wobec dobra, konflikty i ograniczenia. Optymistyczna i pełna wdzięczności perspektywa odpowiada wierze chrześcijańskiej i duchowości franciszkańskiej.
- Rozeznawania w fazie inspiracji: na tym etapie chodzi o spojrzenie na ideał życia, sformułowany w fundamentalnych tekstach ewangelicznych, w pismach założycieli oraz w Konstytucjach, ażeby nie były one martwą literą, ale znakiem, który odsyła do czegoś innego, do celu, do jakiego zmierzamy wspólnie. Tu rozeznawanie zdolne jest wskazać elementy istotowe, aby podkreślić aspekt najważniejszy i ten, który może być bardziej pociągający i zawierać w sobie większą wyrazistość oraz zdolność motywowania i uznawania kierunku ku głównemu wyzwaniu.
- Rozeznawanie w fazie planowania: Stworzenie swoistej „mapy” jest niezbędne, aby poprawnie opracować czytelny tekst, który wytycza przyszłą drogę na dany okres, w którym wyrażone są cele i środki do ich osiągnięcia w różnych aspektach, łączonych w konkretnym życiu. Nie koniecznie trzeba powiedzieć wszystko, ani rozwiać wszystkie wątpliwości. Wystarczy schematyczne zaproponowanie kierunku, co do którego większość wspólnoty jest zgodna, z wyznaczeniem pewnych znaków na drodze.
Faza planowania powinna doprowadzić do prostego sformułowania pewnych celów na poziomie wspólnotowym na dany moment, na przykład trzechlecia.
Poza celami, powinny zostać wskazane środki, dzięki której będą one realizowane, przynajmniej te główne, w odniesieniu do filarów sposobu życia: kontemplacja, wspólnota siostrzana, umniejszenie, promieniowanie kościelne, itp.
Wspomnijmy ponownie jak VDQ w swoich końcowych rozporządzeniach podkreśla bardzo szczególne aspekty, które należy mieć w pamięci, tworząc PŻW:
- Formacja permanentna jako humus wszystkich faz formacji początkowej.
- Codzienny rytm zgodny z prawdziwym życiem kontemplacyjnym, z podkreśleniem jakości celebracji liturgicznych.
- Realizacja „Lectio Divina” w klasztornym planie dnia oraz określenie sposobów dzielenia się jej owocami „ad extra”.
- Zwyczajowy sposób prowadzenia adoracji eucharystycznej z uczestnictwem innych.
- Częstotliwość oraz sposoby realizowania rozeznawania osobistego i wspólnotowego, dzięki realnemu komunikowaniu się.
- Autentyczne wyczucie autonomii i weryfikacja jej na podstawie kryteriów rozeznawania.
- Przynależność i relacja z Federacją.
- Przestrzeganie klauzury spójne z przyjętą formą, uznaną przez Kościół. Jeśli widzi się konieczność zmiany typu klauzury, określenie jak o to prosić.
- Sposób wykonywania pracy oraz pomoc klasztorom ubogim i znajdującym się w trudnej sytuacji.
- Chwile milczenia wskazane w codziennym rytmie klasztoru.
- Wyraźne wskazanie środków wyrażających zaangażowanie ascetyczne.
PŻW jest narzędziem, które, jeśli używane jest poprawnie, może być wielką pomocą, aby w pełni wejść w dynamiki zaproponowane przez papieża Franciszka w VDQ. Kryteria zaoferowane przez Kościół mogą oświecić konkretne sytuacje na drodze stopniowego wzrostu, unikając nagłych zmian, ale przekraczając skamieniałe sposoby myślenia oraz tradycje zamknięte same w sobie.
WPŻ jest wyjątkową pomocą, aby żyć w dynamice stałej REFORMY, tak docenianej w duchowości kapucyńskiej.
Leonardo González OFMCap, Delegat Generalny
tekst został opublikowany w biuletynie Pax et bonum.
Tłum. Judyta Katarzyna Woźniak OSCCap
Artykuł i zdjęcia za: kapucynki.pl
Biuro Prasowe Kapucynów - Prowincja Krakowska