Tekst
1Zwróćmy uwagę, wszyscy duchowni, na wielki grzech i nieświadomość niektórych względem Najświętszego Ciała i Krwi Pana naszego Jezusa Chrystusa oraz względem najświętszych imion i słów Jego napisanych, które uświęcają ciało. 2Wiemy, że Jego Ciało nie może być obecne, jeśli nie odbyła się przedtem konsekracja przez słowo. 3Niczego bowiem na tym świecie nie mamy i nie widzimy cieleśnie z Najwyższego, jedynie Ciało i Krew, imiona i słowa, przez które zostaliśmy stworzeni i odkupieni ze śmierci do życia (1 J 3, 14).
4Niech więc wszyscy szafarze tych najświętszych tajemnic, zwłaszcza ci, którzy to czynią bez szacunku, zastanowią się, jak liche są kielichy, korporały i obrusy, które służą do ofiary Ciała i Krwi Jego. 5I wielu przechowuje [Ciało] i pozostawia w miejscach niewłaściwych, nosi w sposób godny opłakania i przyjmuje niegodnie, i udziela innym nieodpowiedzialnie. 6Także imiona i słowa Jego napisane bywają deptane stopami, 7bo człowiek cielesny nie pojmuje tego co jest Boże (por. 1 Kor 2, 14). 8Czy to wszystko nie przejmuje nas miłością, skoro sam Pan w swojej łaskawości daje siebie w nasze ręce i codziennie Go dotykamy naszymi ustami? 9Czyż nie wiemy, że musimy znaleźć się w Jego rękach?
10Poprawmy się więc bez zwlekania i zdecydowanie z tych wszystkich oraz innych błędów. 11I gdziekolwiek Najświętsze Ciało Pana naszego Jezusa Chrystusa byłoby niegodnie umieszczone i zostawione, należy je z takiego miejsca zabrać i złożyć w miejscu godnym, i zabezpieczyć. 12Podobnie gdyby imiona i słowa Pańskie napisane znalazły się gdziekolwiek w miejscu nieodpowiednim, należy je zebrać i złożyć w stosownym miejscu. 13To wszystko aż do końca obowiązani są wszyscy duchowni ponad wszystko zachowywać. 14A kto tego nie uczyniliby, niech wiedzą, że będą musieli wobec Pana naszego Jezusa Chrystusa zdać rachunek w dzień sądu (por. Mt 12, 36). 15Ci, którzy będą starali się o przepisywanie tego pisma, aby było lepiej zachowywane, niech wiedzą, że Pan będzie im błogosławił.
Komentarz
Kopię Listu do duchownych znaleziono w mszale opactwa benedyktyńskiego w Subiaco (RV2). Jest to najstarsze świadectwo tekstowe, potwierdzające autentyczność Listu Franciszkowego, bo pochodzi sprzed 1238 r. Kopista narysował pod tekstem znak „Tau” i głowę, co wskazywałoby na to, że miał przed sobą oryginał. Według Bonawentury Franciszek tym znakiem podpisywał własnoręcznie swoje listy[1].
Inne łacińskie świadectwa rękopiśmienne w liczbie dwudziestu siedmiu pochodzą z XIII w. (As), z XIV, XV i XVI w. Najstarszy rękopis nie ma tytułu, zatem w następnych tytuł musiał być formułowany według treści. Istotnie w pierwszym zdaniu Franciszek zwraca się do wszystkich duchownych. Fakt, że Autor, znany z wielkiego szacunku do kapłanów, sam nie będąc kapłanem, daje im wskazania odnośnie kultu Eucharystii, nie podważa autentyczności Listu. Znane są podania z Kompilacji Asyskiej i Zwierciadła doskonałości, w których jest mowa o tym, że św. Franciszek podczas swych wędrówek apostolskich zbierał kapłanów osobno, pouczał ich o godnym sprawowaniu tajemnicy Eucharystii i starał się wpoić im troskę o utrzymanie kościołów w czystości.
Treść Listu wyraża niezwykle serdeczną miłość i bezgraniczną cześć Franciszka dla Najświętszego Sakramentu, w którym spotyka on prawdziwie obecnego Syna Bożego. Specjalne znaczenie nadaje Listowi fakt, że Franciszek przyznaje się w nim do przynależności do stanu duchownego (jako diakon) – na początku (w. 1) wyraźnie zalicza siebie do duchownych.
Istnieją dwie redakcje Listu. Poza wariantami słownymi o ich odrębności decyduje werset 13. W redakcji drugiej Franciszek w zdaniu 13 powołuje się na przepisy Kościoła św. Chodzi o pismo Honoriusza III: „Sane cum olim”, zredagowane w zimie 1219/20 r. Wobec tego druga redakcja Listu powstała po powrocie Franciszka z podróży na Wschód w 1220 r., a pierwsza redakcja, w której jeszcze nie ma wzmianki o piśmie papieskim, musiała być napisana przed tą podróżą.
Pierwsza redakcja ma jedynie świadectwo tekstowe we wspomnianym odpisie, zamieszczonym w mszale opactw Subiaco, redakcja druga poświadczona jest przez pozostałe teksty rękopiśmienne, o których mowa wyżej.
——————————————————————————–
[1] BLegMj IV, 9.