W tym krótkim artykule w zwięzły sposób przybliżymy Wam liczącą już 80 lat historię Krakowskiej Prowincji Kapucynów.
Początki Zakonu na świecie i w Polsce
Zakon Kapucynów jest częścią rodziny zakonów franciszkańskich. Powstał na mocy wydanego przez papieża Klemensa VII w 1528 r. breve „Exponi nobis”, w którym pozwolił on kilku braciom z zakonu franciszkanów obserwantów na odłączenie się od dotychczasowej rodziny zakonnej i prowadzenie życia eremickiego oraz noszenie brody i habitu ze spiczastym kapturem.
Do Polski kapucyni zostali sprowadzeni w 1681 r. przez króla Jana III Sobieskiego. Pierwsi zakonnicy przybyli do Polski się w sierpniu tegoż roku. Dziesięć lat później otworzyli nowicjat, przyjmując miejscowych kandydatów. Pierwszy klasztor powstał w Warszawie, drugi w Krakowie, kolejne we Lwowie i Lublinie. W 1754 r. papież Benedykt XIV wydał breve „Quaecumque ad majorem”, którym erygował Prowincję Polską Kapucynów pod wezwaniem św. Wojciecha i św. Stanisława.
(Zob. M. d’Altari, Zarys historii Kapucynów, Kraków 2004; J. Marecki, R. Preis, Zarys historii Kapucynów w Polsce, Kraków 2004).
Trudny okres rozbiorów
Pod koniec XVIII w. Prowincja Polska Kapucynów podzieliła los państwa polskiego i znalazła się w granicach trzech mocarstw zaborczych. Zaborcy prześladowali zakony jako narzędzia władzy papieskiej i strażników ponadnarodowego charakteru Kościoła: zabroniono kontaktów ze Stolicą Apostolską, ograniczono przyjmowanie nowicjuszy, skasowano niektóre klasztory. Po zawirowaniach epoki napoleońskiej ukonstytuowały się trzy prowincje kapucyńskie: ruska – na terenie Imperium Rosyjskiego, polska – na terenie Królestwa Kongresowego i galicyjska – na ziemiach pod jurysdykcją Austro-Węgier. Prowincja ruska przetrwała do 1888 r., zaś prowincje polska i galicyjska, zredukowane do rangi komisariatów i bardzo osłabione materialnie i personalnie, dotrwały do odrodzenia Polski. Mimo trudności i wrogości panującej władzy,
Charyzmatyczne postacie bł. Honorata Koźmińskiego, br. Prokopa Leszczyńskiego i br. Wacława Nowakowskiego zapisały piękną kartę w historii polskiego Kościoła okresu niewoli narodowej. Br. Maksym Tarejwa i Br. Agrypin Konarski straceni za udział w powstaniu styczniowym stoją na czele niemałej liczby zakonników zaangażowanych patriotycznie.
(Zob. J. Marecki, R. Preis, Zarys historii Kapucynów w Polsce, Kraków 2004).
Nareszcie wolni
Lata dwudzieste i trzydzieste w Polsce to czas stabilizacji i rozwoju kraju. Kapucyni mogli swobodnie prowadzić działalność duszpasterską. Nastąpił liczebny wzrost powołań, powstały niższe i wyższe seminaria duchowne.
Wszystko zaczęło się od…
30 maja 1939 roku brat Donat z Welle – Minister Generalny Zakonu – podniósł Komisariat Krakowski Kapucynów do rangi Prowincji. Kilka miesięcy po tym wydarzeniu wybuchła wojna. Nasi bracia znaleźli się wśród ofiar i prześladowań dokonywanych przez oba systemy totalitarne – hitlerowski i stalinowski. Podczas najtrudniejszego czasu okupacji nie ustawali w doraźnej pomocy ofiarom konfliktu oraz byli gorliwymi krzewicielami wiary i żarliwego patriotyzmu.
Po zakończeniu wojny i ustaleniu nowych granic Polski nasza Prowincja została pozbawiona większości klasztorów. Bracia udali się zatem na ziemie zachodnie i północne, gdzie w bardzo trudnych warunkach tworzyli zręby struktur kościelnych. Nasze obecności na tych terenach są świadectwem wysiłku i zaangażowania duszpasterskiego kapucynów w pierwszych latach po wojnie oraz licznych zmagań z zakusami totalitarnego państwa.
Gdy Polska odzyskała pełnię wolności w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, bracia poświęcili wiele sił dla rozwoju personalnego i podejmowania nowych wyzwań na płaszczyźnie formacyjnej, pastoralnej i misyjnej. Dziś jesteśmy obecni nie tylko w Polsce, ale również na Litwie, Ukrainie, w Rosji, Austrii, Irlandii, Bułgarii, we Włoszech, w Republice Środkowoafrykańskiej, Czadzie, Algierii, Kanadzie i USA.
(Z Komunikatu Ministra Prowincjalnego, brata Tomasza Żaka, z okazji jubileuszu 80-lecia Prowincji, Kraków 2019).
Biuro Prasowe Kapucynów - Prowincja Krakowska